«ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ»

ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΞΑΝΘΗΣ «Ο ΘΕΙΟ – ΚΩΤΣΟ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ – ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ» ΤΡΙΤΗ 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 – ΩΡΑ 6 – 7 μ.μ.

Η «Θρακική Σχολή» κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα περιλαμβάνει λογοτέχνες που έχουν τάσεις ανανέωσης, με διάθεση ψυχογραφίας ή κοινωνικής αντίληψης. Δύο κολοσσοί του νεοελληνικού λόγου όχι μόνο κατάγονται αλλά και εκφράζουν τη Θρακική ψυχή. Ο Γεώργιος Βιζυηνός (1849 – 1896) από την Ανατολική Θράκη και ο Κώστας Βάρναλης (1883/4 – 1974) από την Ανατολική Ρωμυλία – Βόρεια Θράκη. image.png Ήδη στη σειρά των συναντήσεών μας προσεγγίσαμε τη ζωή και το πλούσιο έργο του Γ. Βιζυηνού. Στο σημερινό και στο επόμενο μάθημα θα φωτίσουμε τη ζωή και το έργο του Κώστα Βάρναλη.

Γεννήθηκε το 1833/34 στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας /Βόρειας Θράκης. Μετά το δημοτικό φοιτά στα πασίγνωστα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης. Αποφοιτά σε ηλικία 18 χρονώ και διορίζεται δάσκαλος στον Πύργο. Ο πατέρας του ήταν από τη Βάρνα (γι’ αυτό πήρε το επώνυμο Βάρναλης). Η Κοινότη­τα Βάρνας, λοιπόν, του χορηγεί υποτροφία για να σπουδά­σει στην Αθήνα, Φιλολογία ή Θεολογία. Έτσι στα 1903 είναι φοιτητής στη Φιλοσοφική Αθηνών. Τα χρόνια των σπουδών του ήταν γεμάτα ανησυχία, αναταραχή, από τους αγώνες του δημοτικισμού.

Ο ίδιος υιοθετεί τις αρχές του δημοτικισμού και το 1904 εκδίδει την ποιητική συλλογή «Κηρήθρες». Το 1908 παίρνει το δίπλωμα του και διορίζεται. Το 1917 τον βρίσκουμε καθηγητή στον Πειραιά, ενώ τον ίδιο χρόνο δίνει διάλεξη στον «Παρνασσό» για τον συμπα­τριώτη του Γεώργιο Βιζυηνό. Το 1919 δημοσιεύεται το πολύστιχο ποίημα «Ο Προσκυ­νητής». Επίσης παίρνει υποτροφία για το Παρίσι, όπου με­τεκπαιδεύεται στη νεοελληνική φιλολογία και αισθητική. Ε­κεί γνωρίζεται με τον Ψυχάρη και έρχεται σε επαφή με μια άλλη πραγματικότητα.

Με την πτώση του Βενιζέλου, ανακα­λείται και επιστρέφει στον Πειραιά. Ήδη είχε μυηθεί στον διαλεκτικό υλισμό. Το 1922 εκδίδει στην Αλεξάνδρεια «Το φως που καίει». Το 1923 επιστρέφει στο Παρίσι, ενώ το 1924 διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία που διευθύνει ο Δημήτρης Γληνός. Την επόμενη χρονιά εκδίδεται το γνωστό βιβλίο του «Ο Σολωμός χωρίς Μεταφυσική», ενώ το 1926 απολύεται οριστι­κά από το δημόσιο, λόγω των γραπτών του και των πεποιθή­σεών του. Φεύγει στο Παρίσι και το 1927 δημοσιεύει τη δεύτερη μεγάλη ποιητική του συλλογή «Σκλάβοι Πολιορκημένοι». Όταν επιστρέφει από τη Γαλλία, εργάζεται για βιοπορι­σμό σε λεξικά, εφημερίδες και περιοδικά.

Το 1929 παντρεύ­εται τη Δώρα Μοάτσου, με την οποία ζει ως το τέλος της ζωής του. Το 1932 εκδίδεται το σημαντικότατο πεζογράφημά του «Η αληθινή απολογία τον Σωκράτη». Το 1935 εξορίζεται στον Αϊ- Στράτη και στη Μυτιλήνη. Στα δύσκολα χρόνια της 4ης Αυγούστου 1936, της Κατο­χής και του Εμφυλίου ο Βάρναλης κράτησε με συνέπεια τις ιδέες του. Συνεργάζεται με την Εθνική Αντίσταση γράφο­ντας σε διάφορα έντυπα. Ως το τέλος της ζωής του εκδίδει πλήθος έργων. Πεθαίνει τις 16 Δεκεμβρίου 1974. Μετά την πτώση της Δικτατορίας, με ακμαίες τις πνευματικές του δυνάμεις και ενώ το έργο του είχε αναγνωριστεί.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ «ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ» ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΞΑΝΘΗΣ  «Ο ΘΕΙΟ – ΚΩΤΣΟ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ – ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ» ΤΡΙΤΗ 6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 – ΩΡΑ 6 – 7 μ.μ.

Η «Θρακική Σχολή» κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα περιλαμβάνει λογοτέχνες που έχουν τάσεις ανανέωσης, με διάθεση ψυχογραφίας ή κοινωνικής αντίληψης. Δύο κολοσσοί του νεοελληνικού λόγου όχι μόνο κατάγονται αλλά και εκφράζουν τη Θρακική ψυχή. Ο Γεώργιος Βιζυηνός (1849 – 1896) από την Ανατολική Θράκη και ο Κώστας Βάρναλης (1883/4 – 1974) από την Ανατολική Ρωμυλία – Βόρεια Θράκη. Ήδη στη σειρά των συναντήσεών μας προσεγγίσαμε τη ζωή και το πλούσιο έργο του Γ. Βιζυηνού. Στο σημερινό και στο επόμενο μάθημα θα φωτίσουμε τη ζωή και το έργο του Κώστα Βάρναλη. Γεννήθηκε το 1833/34 στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας /Βόρειας Θράκης.

Μετά το δημοτικό φοιτά στα πασίγνωστα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης. Αποφοιτά σε ηλικία 18 χρονώ και διορίζεται δάσκαλος στον Πύργο. Ο πατέρας του ήταν από τη Βάρνα (γι’ αυτό πήρε το επώνυμο Βάρναλης). Η Κοινότη­τα Βάρνας, λοιπόν, του χορηγεί υποτροφία για να σπουδά­σει στην Αθήνα, Φιλολογία ή Θεολογία. Έτσι στα 1903 είναι φοιτητής στη Φιλοσοφική Αθηνών.

Τα χρόνια των σπουδών του ήταν γεμάτα ανησυχία, αναταραχή, από τους αγώνες του δημοτικισμού. Ο ίδιος υιοθετεί τις αρχές του δημοτικισμού και το 1904 εκδίδει την ποιητική συλλογή «Κηρήθρες». Το 1908 παίρνει το δίπλωμα του και διορίζεται. Το 1917 τον βρίσκουμε καθηγητή στον Πειραιά, ενώ τον ίδιο χρόνο δίνει διάλεξη στον «Παρνασσό» για τον συμπα­τριώτη του Γεώργιο Βιζυηνό. Το 1919 δημοσιεύεται το πολύστιχο ποίημα «Ο Προσκυ­νητής». Επίσης παίρνει υποτροφία για το Παρίσι, όπου με­τεκπαιδεύεται στη νεοελληνική φιλολογία και αισθητική.

Ε­κεί γνωρίζεται με τον Ψυχάρη και έρχεται σε επαφή με μια άλλη πραγματικότητα. Με την πτώση του Βενιζέλου, ανακα­λείται και επιστρέφει στον Πειραιά. Ήδη είχε μυηθεί στον διαλεκτικό υλισμό. Το 1922 εκδίδει στην Αλεξάνδρεια «Το φως που καίει». Το 1923 επιστρέφει στο Παρίσι, ενώ το 1924 διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία που διευθύνει ο Δημήτρης Γληνός.

Την επόμενη χρονιά εκδίδεται το γνωστό βιβλίο του «Ο Σολωμός χωρίς Μεταφυσική», ενώ το 1926 απολύεται οριστι­κά από το δημόσιο, λόγω των γραπτών του και των πεποιθή­σεών του. Φεύγει στο Παρίσι και το 1927 δημοσιεύει τη δεύτερη μεγάλη ποιητική του συλλογή «Σκλάβοι Πολιορκημένοι». Όταν επιστρέφει από τη Γαλλία, εργάζεται για βιοπορι­σμό σε λεξικά, εφημερίδες και περιοδικά. Το 1929 παντρεύ­εται τη Δώρα Μοάτσου, με την οποία ζει ως το τέλος της ζωής του. Το 1932 εκδίδεται το σημαντικότατο πεζογράφημά του «Η αληθινή απολογία τον Σωκράτη». Το 1935 εξορίζεται στον Αϊ- Στράτη και στη Μυτιλήνη.

Στα δύσκολα χρόνια της 4ης Αυγούστου 1936, της Κατο­χής και του Εμφυλίου ο Βάρναλης κράτησε με συνέπεια τις ιδέες του. Συνεργάζεται με την Εθνική Αντίσταση γράφο­ντας σε διάφορα έντυπα. Ως το τέλος της ζωής του εκδίδει πλήθος έργων. Πεθαίνει τις 16 Δεκεμβρίου 1974. Μετά την πτώση της Δικτατορίας, με ακμαίες τις πνευματικές του δυνάμεις και ενώ το έργο του είχε αναγνωριστεί.

Θανάσης Μουσόπουλο