Διδάσκων: Θανάσης Μουσόπουλος
Το σημερινό μάθημα αποτελείται από δύο σκέλη: Στο πρώτο μέρος θα μελετήσουμε δέκα χαρακτηριστικά παραδείγματα ελληνικής γλώσσας, από τον Όμηρο ως τον Διονύσιο Σολωμό, που δείχνουν τη διαχρονία / συνέχεια της ελληνικής γλώσσας. Κατά τον τρόπο αυτό ολοκληρώνεται η ενότητα για τη γλωσσική μας ιστορία κατά το σχήμα: • 1400 π.Χ. – 323 π.Χ. Αρχαία ελληνική • 323 π.Χ. – 395 μ.Χ. Ελληνιστική ή αλεξανδρινή κοινή • 395 μ.Χ. – 1453 Βυζαντινή • 1453 – 1821 Εποχή τουρκοκρατίας • 1821 – σήμερα Νέα ελληνική γλώσσα.
Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος θα παρουσιαστεί «Συνοπτική Ιστορία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας». 1.ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (750 – 480 π.Χ.): Έπος (ηρωικό, διδακτικό, θρησκευτικό, φιλοσοφικό και παρωδικό), λυρισμός (ελεγεία, ίαμβος, ωδή, χορικό άσμα), στον πεζό λόγο πρώτοι φιλόσοφοι και λογογράφοι. 2.ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (480 – 323 π.Χ.): Δράμα (τραγωδία, σατυρικό δράμα και κωμωδία), ιστοριογραφία, φιλοσοφία, ρητορεία (Οι ρητορικοί λόγοι είναι συμβουλευτικοί – δικανικοί – επιδεικτικοί / πανηγυρικοί) . 3.ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ / ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ(323 π.Χ. – 30 π.Χ )
Οι ποιητές προτιμούν νέα σύντομα είδη : ειδύλλιο ή βουκολική ποίηση, μίμος, επίγραμμα. Στο περιβάλλον του Μουσείου και της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας γεννήθηκε και ανδρώθηκε η γραμματική, η φιλολογία και η φιλολογική κριτική. Επιστήμη – Ευκλείδης και Αρχιμήδης. Ο πρώτος με τη γεωμετρία και ο δεύτερος με τη φυσική. 4. ΡΩΜΑΪΚΗ / ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (30 π.Χ. – 610 μ.Χ.) Ως τα τέλη του 3ου μ.Χ. τα ποιήματα είναι σχεδόν όλα διδακτικά, ενώ κατά τον 5ο και 6ο μ.Χ. αι. έχουμε τις τελευταίες αναλαμπές μυθολογικών ποιημάτων.
Στον πεζό λόγο, στην ιστορία και στη γεωγραφία, στη ρητορική, στη λογοτεχνική κριτική και στη φιλοσοφία, καθώς και στις ειδικές επιστήμες έχουμε αξιόλογα έργα, ενώ ένα νέο είδος – το μυθιστόρημα κάνει την εμφάνισή του.
Μια σειρά Πατέρων της Εκκλησίας διακρίνονται για τη ρητορική τους δεινότητα και τον πλούτο της δημιουργίας τους Αναπτύσσεται η Εκκλησιαστική Ιστορία και η ποίηση, από τον 5ο αι. καταργείται η αρχαία προσωδία διάκριση σε βραχέα και μακρά ), έτσι γράφονται ποιήματα θρησκευτικά μεγάλης αξίας.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΞΑΝΘΗ ΛΕΞ 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022