Ακαδημαϊκό έτος 2025 – 26
ΛΥΚΕΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΞΑΝΘΗΣ
Η Φιλοσοφία είναι ένας τομέας τον οποίο σπούδασα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1967 – 1972) και αποτελεί κάτι που με συγκινεί ιδιαίτερα, όντας ένας από τους τρεις χώρους στους οποίους κινούμαι πενήντα + χρόνια: φιλοσοφία – ιστορία – ποίηση. Στη φιλοσοφία και σε φιλοσοφικά θέματα αναφέρονται πολλά βιβλία και εργασίες μου. Πολλές δράσεις μου παλιότερα και στις μέρες μου σχετίζονται με τη φιλοσοφία.
Στα πλαίσια της συνεργασίας μου με το Λύκειον Ελληνίδων Ξάνθης, με το οποίο συνεργάζομαι τα τελευταία επτά χρόνια, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2025 – 2026 το αντικείμενο των μαθημάτων είναι «Ο Κόσμος της Φιλοσοφίας».
Α. Εισαγωγή § 1
Β. Κλάδοι: 1. Οντολογία – γνωσιολογία 2. Ηθική – 3. Αισθητική §§ 2-4
Γ. Ιστορικές Περίοδοι – Δύση και Ανατολή § 5
Δ – Φιλόσοφοι §§ 6-14: Προσωκρατικοί – Σοφιστές – Σωκράτης – Πλάτων – Αριστοτέλης – Ελληνιστικοί και Ρωμαϊκοί χρόνοι Μεσαίωνας και Βυζάντιο – Αναγέννηση και Διαφωτισμός – 19ος – 21ος αιώνες
Το πρώτο μάθημα με θέμα «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία», θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2025, ώρα 7 το απόγευμα, στους φιλόξενους χώρου του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης.
Έχω στο μυαλό μου, μιλώντας κάθε φορά για τη φιλοσοφία, τρεις διατυπώσεις που καθόρισαν και καθορίζουν τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα:
– «Η φιλοσοφία δεν είναι θεωρία αλλά ενέργεια» (Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν, 1889-1951)
– «Ο μη φιλοσοφικός άνθρωπος βαδίζει διαμέσου της ζωής επηρεασμένος από τις προκαταλήψεις του ανθρώπινου νου, από τις συνηθισμένες γνώμες της εποχής και του λαού του και από τις πεποιθήσεις που έχουν αναπτυχθεί στο πνεύμα του δίχως τη συνέργεια ή επιδοκιμασία του κριτικού νου». (Μπέρναρντ Ράσελ, 1872 – 1970)
– «Οι φιλόσοφοι έχουν απλά ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα είναι να τον αλλάξουμε»(Καρλ Μαρξ, 1818 – 1883).
Δεν υποστηρίζω τον μονοσήμαντο πρακτικισμό, πιστεύω στην αναγκαιότητα της θεωρίας, συγχρόνως όμως πρεσβεύω την ανάγκη για ισορροπημένη βελτίωση του ανθρώπου μέσα σε ένα βέλτιστο σύμπαν.
Ο Φιλοσοφικός δρόμος με βοηθά να προβώ στις αναγκαίες αφαιρέσεις και γενικεύσεις, ώστε να προσεγγίσω τα πράγματα και τους ανθρώπους μέσα στις σχέσεις και στις αλληλεπιδράσεις τους από την αναγκαία απόσταση.
Με χίλιους δυο τρόπους μπορούμε να προσεγγίσουμε και να αναλύσουμε την πραγματικότητα. Ο κάθε άνθρωπος και η κάθε εποχή έχει προτίμηση σε κάποιον τρόπο προσέγγισης. Συνηθίζω να κινούμαι ανάμεσα στην ιστορία, στη φιλοσοφία και στην ποίηση. Η ιστορία μου εξηγεί τι έγινε στο παρελθόν, η φιλοσοφία με βοηθά να βρω την ουσία των πραγμάτων, ενώ η ποίηση συνδέει τη σκέψη με το λόγο κατά ένα τρόπο πλαστικό και γλυκό.
Μελετώντας την ιστορία, κατάλαβα πόσο μικρός είναι ο άνθρωπος, πόσο λίγη είναι η παρουσία του στο σύμπαν. Ακόμη έμαθα ότι η δομή της κοινωνίας που γνωρίζουμε έχει λίγες χιλιάδες χρόνια ζωή και ότι η δομή της συγκροτείται από αλλεπάλληλα επίπεδα : οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό. Τα επίπεδα αυτά αλληλοεξαρτώνται, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι αποδεκτό να εξετάζουμε ένα μόνο επίπεδο αγνοώντας τα άλλα.
Η φιλοσοφία παίζει ένα διπλό ρόλο : από τη μια μεριά συνενώνοντας τις επιστήμες χαράζει ένα δρόμο προς την αλήθεια, από την άλλη διατυπώνει θεωρίες και οράματα για τον άνθρωπο και την κοινωνία, όσον αφορά το καλό, το δίκαιο και το ωραίο.
Η τέχνη και η λογοτεχνία, ειδικότερα η ποίηση, συνδέει την ιστορία με τη φιλοσοφία κατά έναν μοναδικό, οικουμενικό και ανεπανάληπτο τρόπο, χρησιμοποιώντας κάθε τέχνη άλλη πρώτη ύλη που όμως υπακούει ελεύθερα σε κανόνες ρυθμού και αρμονίας.
Η επιστήμη, η φιλοσοφία, η τέχνη, η θρησκεία, η πολιτική, όλα έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τον άνθρωπο στην πορεία του, ατομικά και κοινωνικά. Όλα συνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται. Όποια προσέγγιση διακηρύσσει τη μοναδικότητά της και την αποκλειστικότητά της, και τον άνθρωπο δε συνδράμει και ακυρώνει την αποστολή της.
Ο Ουμπέρτο Έκο, στην Εισαγωγή του πρώτου τόμου της σειράς «Ιστορία της Φιλοσοφίας», ανάμεσα στα άλλα σημειώνει:
«Όσο κι αν η φιλοσοφία διευρύνει το έδαφος της επιστήμης, συνεχίζει (ας μας επιτραπεί η έκφραση) να χώνει τη μύτη της παντού. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε ότι, παρόλο που από την αρχαιότητα έως σήμερα η ανθρωπότητα έχει αναθέσει στην επιστήμη να βρει απαντήσεις για ορισμένα ερωτήματα, υπάρχουν άλλα για τα οποία η επιστήμη δεν έχει απαντήσεις (παραδείγματος χάριν, τι είναι το καλό και το δίκαιο, υπάρχει η ιδέα μίας Πολιτείας ανώτερης από τις άλλες, γιατί υπάρχει το κακό και ο θάνατος, και ούτω καθεξής) και τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο της φιλοσοφικής έρευνας. Κάποιος, άλλωστε, είπε ότι η φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα ερωτήματα για τα οποία δεν υπάρχουν απαντήσεις».
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
Συνολικά : 238220
Σήμερα : 16