«ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ» ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΞΑΝΘΗΣ

«Ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ ΚΑΙ Η ΘΡΑΚΗ» ΤΡΙΤΗ 20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 – ΩΡΑ 6 – 7 μ.μ.

Στο ποιητικό και πεζό έργο του Βάρναλη συναντούμε άμε­σες ή έμμεσες αναφορές στη Θράκη που τον γέννησε και τον στιγμάτισε. η μεγάλη θρακική Γη κυοφόρησε τη δημιουργι­κότητά του. Στο αφιέρωμα για τα εκατόχρονα του Κώστα Βάρναλη, ο Γιώργος Βαλέτας στα ‘Αιολικά Γράμματα’ (τ.25, 1975), σελ. 117-120, παρουσιάζει πέντε ποιήματα του Βάρναλη, γραμ­μένα το 1902:

«Από την ανέκδοτη συλλογή του “Εσπερινά θά­μπη”, που μερικά της ποιήματα δημοσιεύτηκαν στην εφημε­ρίδα “Ειδήσεις του Αίμου” του 1902. Τα παρουσιάζει γραμ­μένα στη Βάρνα, για να δείξει τη σχέση του με τη Βάρνα και να πάρει την υποτροφία (Γ. Βαλέτας)». Παραθέτουμε ένα μικρό δείγμα:

ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΣΤΗΝ ΕΞΟΧΗ Ημέρα, οι μυρουδιές του μάγου θύμου / Πεθαίνουμε αργά ολόγυρά σου / Μαζί με τους καϋμούς σου, ω! κοίμου, κοίμου / Γίνεται το χορτάρι σα μετάξι / Στο σώμα σου αποκάτου, τα όνειρά σου / Μην, τύχει και ταράξει. Εκτός από τα «Φιλολογικά Απομνημονεύματα», που είναι πραγματικός θησαυρός για τις θρακικές εντυπώσεις του Βάρ­ναλη, φυλλομετρώντας την ποίησή του συναντούμε «θρακι­κούς στίχους».

Έτσι, ο πρόλογος στη συλλογή «Το φως που καίει» ίσως είναι απόηχος της μαυροθαλασσίτικης εμπειρίας του:

Να σ’ αγναντέβω, θάλασσα, να μη χορταίνω, απ’ το βουνό ψηλά στρωτήν και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω απ’ τα μαλάματά σου τα πολλά. Και από τα μεταγενέστερα ποιήματά του, στη συλλογή «Ελεύθερος Κόσμος» (Κέδρος, 1982, σελ. 77), στο ποίημα του Μικρογραφία έχουμε παιδικές αναμνήσεις. Λίγοι στίχοι: Καλωσύνη δε γνώρισα! Παιδάκι / Δεν άπλωσε κανείς να με χαϊδέψει, / να με πάρει αγκαλιά να με φιλήσει. / Το στερνοπαίδι εγώ, και τ’ αποσπόρι, / με διώχναν όλοι κι όλοι με χτυπούσαν! / Δε μ’ έλεγε κανείς με τ’ όνομά μου. «Αφτός» και «μπρε» και «σουτ εσύ» / Δεν είσαι παιδί μας! / Σ’ αγοράσαμε από μαύρην κατσιβέλα / μισό τσουβάλι πίτουρα!» / Το πίστεβα και ζάρωνα στην κώχη. Και στη (μεταθανάτια) συλλογή «Οργή Λαού» (Κέδρος, 1982) έχουμε θρακιώτικες αναμνήσεις.

Ο Κώστας Βάρναλης σ’ όλη του τη ζωή κουβαλούσε μέσα του τη Θράκη, τη λαϊκή ψυχή και το θρακικό διονυσιασμό.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ