ΛΥΚΕΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΞΑΝΘΗΣ
«Ουμπέρτο Έκο – Η Φιλοσοφία και οι Κλάδοι της»
Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2025, 7-8 μ.μ.
Στον χώρο του Μουσείου Ιστορίας Ελληνικής Ενδυμασίας του Λ.Ε.Ξ. (Αγ. Γεωργίου 1, 1ος όροφος)
Η φιλοσοφία, ως γνωστόν, παίζει ένα διπλό ρόλο: από τη μία μεριά συνενώνοντας τις επιστήμες χαράζει ένα δρόμο προς την αλήθεια, από την άλλη διατυπώνει θεωρίες και οράματα για τον άνθρωπο και την κοινωνία, όσον αφορά το καλό, το δίκαιο και το ωραίο.
Η επιστήμη, η φιλοσοφία, η τέχνη, η θρησκεία, η πολιτική, όλα έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τον άνθρωπο στην πορεία του, ατομικά και κοινωνικά. Όλα συνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται. Όποια προσέγγιση διακηρύσσει τη μοναδικότητά της και την αποκλειστικότητά της, και τον άνθρωπο δε συνδράμει, ακυρώνει την αποστολή της.
Ο Umberto Eco θα απαντήσει στο ερώτημα «Τι είναι η φιλοσοφία»:
«Αν αφήσουμε στην άκρη την αρχική ετυμολογία, σύμφωνα με την οποία «φιλοσοφία» σημαίνει «αγάπη για τη σοφία», το να ορίσουμε τη φιλοσοφία είναι δύσκολο, δεδομένου ότι το νόημα της λέξης αλλάζει ανά τους αιώνες. Στην αρχαία Ελλάδα πίστευαν ότι ο άνθρωπος ξεκίνησε να φιλοσοφεί (όπως έλεγε ο Αριστοτέλης) ως αντίδραση στα παράδοξα φαινόμενα, αλλά σε παράδοξα φαινόμενα απαντά η ερώτηση «ποιος έχει κάνει όλα όσα μας περιστοιχίζουν;» (ερώτηση οπωσδήποτε φιλοσοφική, αν και κοινή σε όλες τις θρησκείες), καθώς και η ερώτηση «πώς γίνεται όλα τα μηρυκαστικά να έχουν κέρατα, εκτός από την καμήλα;» – μία ερώτηση στην οποία ο Αριστοτέλης προσπάθησε να απαντήσει, αλλά σήμερα την απευθύνουμε προς την επιστήμη και όχι τη φιλοσοφία […] Όσο κι αν η φιλοσοφία διευρύνει το έδαφος της επιστήμης, συνεχίζει (ας μας επιτραπεί η έκφραση) να χώνει τη μύτη της παντού. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε ότι, παρόλο που από την αρχαιότητα έως σήμερα η ανθρωπότητα έχει αναθέσει στην επιστήμη να βρει απαντήσεις για ορισμένα ερωτήματα, υπάρχουν άλλα για τα οποία η επιστήμη δεν έχει απαντήσεις (παραδείγματος χάριν, τι είναι το καλό και το δίκαιο, υπάρχει η ιδέα μίας Πολιτείας ανώτερης από τις άλλες, γιατί υπάρχει το κακό και ο θάνατος, και ούτω καθεξής) και τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο της φιλοσοφικής έρευνας. Κάποιος, άλλωστε, είπε ότι η φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα ερωτήματα για τα οποία δεν υπάρχουν απαντήσεις».
Στο σημερινό και στα δύο επόμενα μαθήματα θα προσεγγίσουμε τους τρεις βασικούς κλάδους της φιλοσοφίας:
Γνωσιολογία – Οντολογία: Το πώς πρέπει να προσεγγίζουμε την πραγματικότητα, ώστε οι κρίσεις να έχουν κύρος, μέχρι πού μπορεί να φτάσει η γνώση αποτελεί αντικείμενο της γνωσιολογίας, που μαζί με την οντολογία (τη θεωρία για την πραγματικότητα) αποτελούν βασικό κλάδο της φιλοσοφίας.
Ηθική: Προσδιορισμός ηθικού τρόπου διαβίωσης ανθρώπων, κοινός κώδικας ηθικής συμπεριφοράς, κριτήριο ηθικών επιλογών. Η ηθική αξία καθορίζεται από έμφυτο, αποτέλεσμα πράξεων ή προθέσεις που καθορίζουν την ηθική.
Αισθητική: Ασχολείται με ζητήματα ομορφιάς και τέχνης, και αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς της αισθητικής φιλοσοφίας.
Θανάσης Μουσόπουλος
Συνολικά : 238459
Σήμερα : 9