«Η (ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ) ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥ ΘΡΑΚΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΙΖΥΗΝΟΥ» Δεν μπορείς να ασχοληθείς με τον θρακικό πολιτισμό, χωρίς να μελετήσεις το ποικίλο έργο του Γεώργιου Βιζυηνού (1849 – 1896).
Ο ενιαίος χώρος της Θράκης, με τη συνεχή παρουσία του ανθρώπου και των έργων του εδώ και δέκα χιλιάδες χρόνια, χωρίς τεχνητές διαιρέσεις, είναι εμποτισμένος με χαρακτηριστικά που διακρίνονται από την αγάπη της φύσης και του ανθρώπου, σε συνεχή ροή και εμπλουτισμό.
Ο Γεώργιος Βιζυηνός παρόλο που έζησε λίγα χρόνια, κατέθεσε με την πένα και την ψυχή του έργα που καινοτομούν και δημιουργούν αφετηρία στον νεότερο ελληνικό πολιτισμό. Κουβαλώντας πολλά στοιχεία από τη Θράκη, από την Κύπρο, από την Πόλη και το Φανάρι, την Αθήνα, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία, έφερε στην Ελλάδα την επιστημονική Ψυχολογία, τη Φιλοσοφία και Φιλολογία της Ευρώπης του 19ου αιώνα.
Συνέβαλε προδρομικά στη δημιουργία της επιστημονικής Λαογραφίας. Καθώς ήρθε σε επαφή με την τέχνη και γενικότερα με τον πολιτισμό της Ευρώπης, μίλησε στο ελληνικό κοινό για τον Ίψεν και το θέατρό του, καθώς και για τις μπαλάντες/τα βαλλίσματα – όπως τα μεταφράζει στη γλώσσα μας. Ο Γεώργιος Βιζυηνός έπαιξε σημαντικό ρόλο στον καθαρά χώρο της λογοτεχνίας.
Ενώ ξεκίνησε με την καθαρεύουσα του φαναριωτισμού, πέρασε στη δημοτική και εντάχθηκε στη λεγόμενη γενιά του 1880. Πρωτοπόρος στην πεζογραφία, αλλά και στην ποίηση με σημαντικό έργο. Εκτός από τη λογοτεχνική παρουσία και διαδρομή στην πεζογραφία και στην ποίηση, ο Γεώργιος Βιζυηνός αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο του νεοελληνικού πολιτισμού σε πολλούς τομείς, στην ψυχολογία, αισθητική και φιλοσοφία, αλλά και στη λαογραφία, στο θέατρο και στην παιδαγωγική.
Δεν έχει αναγνωριστεί εν συνόλω το πλούσιο έργο του. Ο νεοελληνιστής καθηγητής Παναγιώτης Μουλλάς (1935 – 2010) σημειώνει: “Να συλλάβουμε τη σύνολη πνευματική του παρουσία ως ποιητή, διηγηματογράφου και διανοουμένου συνάμα […] έτσι που το κάθε μέρος να βρίσκει τη θέση του, να συνδέεται, να φωτίζεται και να ερμηνεύεται από ένα όλον.
Κάτι που μπορεί να νοηθεί και ως χρέος μας ή οφειλή μας”.
Θανάσης Μουσόπουλος
